Vĩnh Tường: "Bệnh viện sản nhi" của loài cá

Vĩnh Phúc với địa bàn gần Hà Nội, là cửa ngõ giao thương thuận lợi với các tỉnh phía Tây, Tây Bắc, có hệ thống sông Hồng, sông Lô, sông Phó Đáy chảy qua tạo thành khu vực nuôi trồng thuỷ sản lớn.

Hiện nay, toàn tỉnh Vĩnh Phúc có 13 cơ sở sản xuất giống trong đó gồm Chi cục thuỷ sản, Trung tâm thuỷ sản cấp I và 11 hộ nông dân. Công tác sản xuất giống thuỷ sản ổn định và có tăng trưởng hàng năm đáp ứng nhu cầu nuôi của nhân dân trong tỉnh và xuất bán cho tỉnh ngoài. Giống thuỷ sản đảm bảo chất lượng, uy tín. Ngoài các loại cá giống truyền thống còn tự sản xuất các giống mới phục vụ nhu cầu như: Chim trắng nước ngọt, rô phi đơn tính đực, baba gai, trôi trường giang... Năm 2009, Chi cục Thuỷ sản tỉnh được Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư Quốc gia cho triển khai xây dựng mô hình trình diễn với các nội dung: Xây dựng mô hình nuôi cá rô phi đơn tính đực diện tích 3 ha tại  huyện Vĩnh Tường. Kết quả năng suất đạt 14,5 tấn/ha. Trọng lượng bình quân 0,4 - 0,5 kg/con. Tỷ lệ sống 70%, sản lượng thu 42 - 43 tấn/năm.

Chi cụ thủy sản Vĩnh Phúc tại Vĩnh Tường đã giao khoán tới từng cán bộ công nhân viên, hoạt động theo mô hình hợp tác xã đứng đầu là ông Lê Xuân Công - chi cục trưởng. Với 10 công nhân viên nay đã là 10 hộ gia đình chuyên nuôi cá bố mẹ sinh sản triển khai xây dựng mô hình nuôi cá thâm canh truyền thống.

Nguồn cá bố mẹ do Cục thủy sản cung cấp, là nguồn cá thuần chủng, sạch bệnh được giao đến từng hộ gia đình thuộc chi cục chăm sóc. Đặc biệt Chi cục đã nuôi sinh sản thành công loại cá Lăng Chấm quý hiếm của Sông Hồng khi mạnh dạn đầu tư "nhà nâng nhiệt" trị giá 8 tỷ đồng  (năm 2005) cung cấp nguồn cá đem lại lợi ích kinh tế cao cho bà con nông dân.

Gia đình của vợ chồng anh Đức, chị Thạch là gia đình đã 2 thế hệ công tác tại chi cục. Mỗi tháng vợ chồng anh đưa ra thị trường hàng nghìn "chén" cá con giống các loại: Trắm, Trôi, Mè Chép, Vược, Chày mắt đỏ,...cung cấp cho thị trường không những toàn tỉnh Vĩnh Phúc mà còn xuất mạnh sang các tỉnh lân cận như Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà tây Hà Nội,... đem lại giá trị thương hiệu to lớn cho ngành cá giống Vĩnh Tường.

Anh Đức tâm sự, cá bố mẹ nếu chăm tốt thì sau 25 ngày sẽ sinh sản, một năm, một cá mẹ có thể sinh sản 4 lần bắt đầu từ tháng 3 đến tháng 8 âm lịch, thời gian còn lại cá không sinh sản mà người nuôi phải có chế độ chăm sóc phục hồi cá bố mẹ tốt cho năm sau. Với mỗi loại cá, gia đình anh có khoảng 1.000 đến 2.000 con cá bố mẹ, tính ra tổng cộng có trên 10.000 cá bố mẹ sinh sản. Anh hay nói vui với mọi người rằng gia đình anh không khác gì một bệnh viện sản nhi, nhưng chỉ dành riêng cho loài cá.

Ở bệnh viện ấy, cả gia đình anh vừa làm bác sĩ, y tá, hộ sinh cho đến công nhân vệ sinh của bệnh viện. Chứng kiến 1 ngày làm việc cật lực của gia đình anh Đức chị Thạch tôi mới thấy hết những nỗi gian truân của nghề này. Quả thực trực cá đẻ cũng căng thẳng và nghiêm túc không khác mấy so với khoa sản nhi tại các bệnh viện, bởi chỉ sơ xuất để nước ngưng chảy hay chảy mạnh thôi cũng đủ làm hỏng cả mẻ cá hàng tỉ cá con giống. Tư khi đưa cá vào bể sinh sản tới khi cá con nở mất cả tuần thì đó cũng là thơi gian cả nhà thay nhau trực chiến. Tất cả mọi việc trong gia đình đều bị xếp sau ưu tiên của cá...

Vất vả và tất bật vậy nhưng cuộc sống của công nhân viên nơi đây vẫn còn nhiều khó khăn. Mỗi "chén" cá giống (cả vạn con) được anh Đức bán ra với giá từ 50.000 đến 80.000 nghìn đồng, tính ra thu nhập cũng không đáng là bao.

Giống cá Anh Vũ quý hiếm vừa được Chi cục thủy sản di thực từ môi trường tự nhiên sang nuôi thành công trong môi trường nhân tạo. Thí nghiệm di thực này được ứng dụng trên 720 con cá với diện tích nuôi 420m² tại Đội khảo nghiệm và cứu hộ thủy sản, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc.

Cá Anh Vũ là loài cá rất quý hiế́m, trước đây chỉ sống ở những sông suối nước trong xanh có nhiều đá cuội, cá chỉ ăn rong rêu và lục tảo. Thịt cá thơm ngon, có giá trị dinh dưỡng rất cao, giá thành từ 200 - 250.000 đồng/kg, được gọi là cá tiến vua.

Những năm gần đây, loài cá này bị người dân khai thác quá nhiều hiện đang có nguy cơ tuyệt chủng, do đó, Chi cục Thủy sản Vĩnh Phúc đã tiến hành nghiên cứu áp dụng phương pháp sinh sản nhân tạo để nhân giống diện rộng.