Đến khi DN không thu mua, lập tức nhà nông rơi vào cảnh khốn đốn, chỉ còn biết đem cây thanh hao ủ làm phân. Năm tháng qua đi, không ai nhắc tới loài cây này nữa, mặc dù những năm gần đây, hạn hán liên tiếp xảy ra, nhà nông vẫn luôn đi tìm những loại cây thích hợp với những vùng khô hạn để chuyển đổi cơ cấu cây trồng. Trong lúc các nhà hoạch định kinh tế ở địa phương tìm cây trồng thay cho lúa, ngô, rau màu đang thiếu nước tưới, thì khoảng hai năm trở lại đây, bài học THHV lại đang tái diễn và được trồng mở rộng ở một số địa phương như: Trung Kiên, Hồng Châu, Liên Châu (Yên lạc) cùng một số huyện khác như Bình Xuyên, Lập Thạch, Vĩnh Tường nhưng chưa ở mức độ ồ ạt như những năm về trước... Cây THHV được trồng cả trong vườn, bờ mương, bờ ruộng...và đặc biệt là được trồng xen kẽ rất nhiều trong các ruộng ngô.
Sự bùng phát trở lại lần này của cây THHV trên đồng ruộng Vĩnh Phúc liệu có bền vững? Chị Đặng Thị Tuyết, cán bộ Khuyến nông xã Hồng Châu (Yên Lạc) cho biết: do năm 2011, THHV được giá, người dân thấy vậy nên mở rộng diện tích trồng. Năm 2012, toàn xã Hồng Châu trồng 125 ha THHV trong đó chủ yếu là trồng xen kẽ với ngô. Đa số người dân nơi đây đều trồng tự do, chẳng ai chỉ đạo, chẳng ai khuyến khích, nông dân thấy có hiệu quả, có đầu ra thì theo nhau làm. Mặc dù sau những năm thanh hao trượt giá, giá thanh hao thấp nhưng người dân nơi đây vẫn tiếp tục trồng, bởi theo họ trồng THHV có ưu điểm là tốn ít công chăm sóc, thu hoạch, phòng trừ sâu bệnh và đỡ tốn nước tưới nhưng lợi nhuận của cây THHV cho thu từ 2-3 triệu đồng/sào, cao hơn các loại cây truyền thống như lúa, ngô, đỗ, lạc gấp 2-3 lần. Một lợi thế nữa đó là khi bà con trồng cây THHV là có thể kết hợp trồng xen canh với các cây trồng khác như ngô, lạc, đỗ… vì vậy, làm tăng thêm thu nhập cho bà con nông dân. Điều đó chứng tỏ ưu thế của cây THHV với những cây khác, vì vậy mà người dân không quay lưng lại với cây loại cây này.
Anh Bùi Văn Bình, thôn Ngọc Long, xã Hồng Châu (Yên Lạc) cho biết: năm nay, nhà anh trồng gần một mẫu THHV. Năm ngoái, bán được giá cao nên năm nay gia đình anh quyết định mở rộng diện tích. Cả xã Hồng Châu nhà nào cũng trồng, người ít thì một hai sào, người nhiều thì một mẫu. Có nhiều gia đình thuê cả hàng ha đất ngoài bãi ven đê để trồng thanh hao. Khi được hỏi anh không sợ trồng nhiều THHV quá rồi lại giống như mấy năm trước hay sao? Anh trả lời: chính vì không ai biết được chắc chắn nên đa số người dân ở đây đều trồng thanh hao xen với ngô, coi như trồng để lấy thu nhập thêm chứ rất ít người chỉ trồng riêng thanh hao.
Không chỉ riêng Yên Lạc, diện tích cây THHV cũng đang được trồng mở rộng ở các huyện khác như Bình Xuyên, Lập Thạch, Vĩnh Tường nhưng chưa ở mức độ ồ ạt như những năm về trước...Anh Lưu Văn Thịnh, cán bộ khuyến nông xã Trung Mỹ (Bình Xuyên) cho biết: năm 2006, thời điểm người dân trồng ồ ạt, cả xã Trung Mỹ lúc đó trồng khoảng 40-50ha. Qua đi khoảng 5 năm, đến năm 2011, toàn xã Trung Mỹ mới chỉ trồng khoảng 7ha thanh hao hoa vàng, nhưng sang năm 2012 này, diện tích thanh hao đã lên tới trên 20 ha và cũng chủ yếu được trồng xen canh với các loại cây khác như lạc, ngô, đỗ...
Theo anh Thịnh, đầu ra cho cây THHV năm nay chưa ổn định, bởi năm ngoái giá thanh hao được giá, trung bình cả vụ cũng được 25.000 đồng/kg có lúc lên tới 30.000 đồng/kg. Một sào trồng tốt thì được 2 tạ, trồng kém cũng được 1-1,5 tạ, trừ hết các khoản chi phí đi thì cũng phải được từ 3-3,5 triệu. Nhưng năm nay, mới vào đầu vụ người ta chỉ trả có 12.000 đồng/kg, không biết đến cuối vụ giá cả, đầu ra và vấn đề tiêu thụ ra sao? Song một điều mà anh Thịnh luôn thấp thỏm, băn khoăn đó là, địa phương nào cũng trồng THHV rồi biết bán cho ai, giá sẽ lại thấp, liệu có phải nhổ vứt đi không?
Qua tìm hiểu được biết, tại địa bàn Vĩnh Phúc hiện có khoảng gần chục công ty chuyên thu mua THHV. Tuy nhiên, họ chỉ thỏa thuận miệng với người trồng về thu mua sản phẩm. Phần lớn THHV được trồng và tiêu thụ theo giá chung của thị trường. Không biết giá cả và đầu ra của cây THHV năm nay sẽ ra sao…?
Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp& PTNT, THHV là một loại cây trồng có nhiều ưu thế, ít nhiều đã mang lại hiệu quả kinh tế cho người trồng. Tuy nhiên, tỉnh không có chủ trương phát triển trồng loại cây này. Trong 2 năm gần đây, thấy phong trào trồng cây THHV bùng phát, Sở đã khuyến cáo bà con nên cẩn trọng về “đầu ra”. Bởi cách đây 6-7 năm về trước vấn đề tiêu thụ loại cây này không ổn định do lối làm ăn tự do, tự phát, mạnh ai nấy làm, không tuân theo quy hoạch, kiểu ồ ạt trồng THHV đã khiến nhiều hộ dân lao đao. Để bài học cũ sẽ không lặp lại, người nông dân phải biết lắng nghe ý kiến của các nhà khoa học và khuyến cáo của cơ quan chức năng trước khi đưa vào sản xuất đại trà một giống cây trồng, vật nuôi nào đó.
Báo Vĩnh Phúc