Vĩnh Tường là một miền quê giàu truyền thống yêu nước, cách mạng và hiếu học từ bao đời nay. Nơi đây đã có 22 bậc đại khoa - danh hiệu Tiến sĩ nho học lưu danh Văn Miếu Quốc Tử Giám. Theo thống kê trong các thư tịch cổ thì các bậc Tiến sĩ, cử nhân Nho học, các danh hiệu Tú tài (Sinh đồ) làng, xã nào của huyện Vĩnh Tường cũng có. Đặc biệt, Đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương luôn quan tâm chăm lo đầu tư phát triển giáo dục; địa vị của nhà trường, vị thế của nghề dạy học được đề cao và khẳng định. Trường THPT Lê Xoay với truyền thống 47 năm xây dựng và phát triển đã trở thành "cái nôi của sự học" như một lẽ tất yếu kế tục truyền thống giáo dục trên quê hương Vĩnh Tường.
Trường cấp 3 Vĩnh Tường (nay là trường THPT Lê Xoay) được thành lập năm 1963 trên cơ sở tách ra từ trường cấp 3 Trần Phú đóng tại xã Thổ Tang, huyện Vĩnh Tường - Ngôi trường vinh dự mang tên đồng chí Bí thư Tỉnh ủy đầu tiên tỉnh Vĩnh Yên và liên tỉnh Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc thời kỳ tiền khởi nghĩa. Trường cấp 3 Vĩnh Tường ra đời góp phần thực hiện nhiệm vụ chiến lược của Đảng và Nhà nước là xây dựngchủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, đồng thời đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục và nguyện vọng của nhân dân.
47 năm xây dựng và phát triển, trường THPT Lê Xoay luôn phát huy hiệu quả cao nhất truyền thống giáo dục của quê hương, hoàn thành tốt nhiệm vụ nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho cho quê hương Vĩnh Phúc. Năm đầu thành lập nhà trường chỉ có 5 lớp với 252 học sinh, đến nay, quy mô nhà trường có lúc lên đến 74 lớp với gần 4000 học sinh là con số đáng tự hào dành cho giáo dục Vĩnh Phúc nói chung và trường THPT Lê Xoay nói riêng. Từ mái trường này đã đào tạo hơn 20.000 học sinh tốt nghiệp ra trường, trong đó có hơn 10.000 người tiếp tục học Đại học, Cao đẳng, có hàng trăm người được đào tạo trên Đại học. Đặc biệt theo thống kê chưa đầy đủ, có hơn 40 người trở thành Giáo sư, Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Tiến sĩ khoa học; nhiều người đảm nhiệm các chức vụ quan trọng trong các cơ quan Đảng và Nhà nước từ Trung ương đến địa phương; nhiều người là cán bộ chiến sĩ, nhà khoa học, nhà giáo, kỹ sư, bác sĩ, văn nghệ sĩ, doanh nhân, tài năng trẻ và những người là công nhân, nông dân đã và đang có nhiều thành công, nhiều đóng góp trong các lĩnh vực công tác trên mọi miền đất nước. Như UVTƯ Đảng - Bộ trưởng Bộ tư pháp Hà Hùng Cường; trung tướng Thiều Chí Đinh - Phó giám đốc học viện quốc phòng; thiếu tướng Lê Mạnh Khởi - P. Tổng cục trưởng Cục hậu cần Bộ công an; Giáo sư, Tiến sĩ toán học Nguyễn Văn Tam - Viện khoa học Việt Nam; Lê Quang Trung - Vụ Phó Vụ khoa giáo Văn phòng Chính phủ; ...
Trong các cuộc kháng chiến bảo vệ Tổ quốc, nhiều thế hệ thầy cô giáo và học sinh nhà trường đã sẵn sàng, hăng hái lên đường nhập ngũ tham gia lực lượng vũ trang, thanh niên xung phong, phục vụ chiến đấu, trong đó có nhiều đồng chí đã anh dũng hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, nhiều người trở thành những anh hùng, liệt sĩ, tiêu biểu như: Anh hùng liệt sĩ Bùi Anh Tuấn, anh hùng Nguyễn Văn Thoa; nhiều người đã trở thành tướng lĩnh trong các lực lượng vũ trang nhân dân…
Trong thời kỳ đổi mới, trường THPT Lê Xoay tích cực thực hiện chủ trương phát triển giáo dục của Đảng, Nhà nước và của tỉnh, ra sức thi đua dạy tốt - học tốt và đã gặt hái được nhiều thành tích đáng trân trọng, tự hào. Đặc biệt trong những năm gần đây, chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường được nâng lên rõ rệt, tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp THPT đạt 100%, 85 - 87% số học sinh tốt nghiệp đã trúng tuyển vào các trường Đại học, Cao đẳng, trong đó tỷ lệ vào Đại học chiếm 60%. Trường THPT Lê Xoay liên tục đạt danh hiệu trường Tiên tiến xuất sắc, đơn vị dẫn đầu khối THPT của tỉnh, xếp trong Top 100 trường THPT có chất lượng tuyển sinh vào Đại học tốt nhất của cả nước. Năm 2008, trường được UBND tỉnh công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia. Năm học 2009 - 2010 vừa qua, nhà trường có tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT đạt 99,98%; thi học sinh giỏi cấp tỉnh đạt 154 giải (4 giải Nhất, 20 giải Nhì, 64 giải Ba, 66 giải Khuyến khích); Nhà trường xếp thứ 103 trong 200 trường THPT có chất lượng tuyển sinh vào Đại họctốt nhất trong cả nước.
Để có được ngôi trường khang trang, phát triển vững mạnh toàn diện như ngày nay là cả sự cố gắng, chung tay góp sức của Đảng bộ, chính quyền, ngành Giáo dục và Đào tạo địa phương, Hội cha mẹ học sinh, và đặc biệt là sự nỗ lực vươn lên không mệt mỏi của các thế hệ thầy trò nhà trường. Từ những ngày đầu sơ khai với cơ sở vật chất khó khăn, thiếu thốn, đến nay trường THPT Lê Xoay đã có cơ ngơi khá khang trang, hiện đại với 36 phòng học và 10 phòng học bộ môn, thư viện điện tử đạt chuẩn, nhà rèn luyện thể chất với các trang thiết bị khá đầy đủ phục vụ tốt cho công tác dạy và học. Nhà trường đã được địa phương tạo điều kiện mở rộng khuôn viên trường học đạt diện tích 30.000m2, bình quân 20m2/học sinh. Với đội ngũ cán bộ quản lý và cán bộ, giáo viên, nhân viên tâm huyết với sự nghiệp, nêu cao tinh thần trách nhiệm, lương tâm nghề nghiệp, trưỡng đã tự khẳng định mình bằng chất lượng dạy và học đã góp phần rất lớn trong việc nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường. 100% CB, GV, NV đạt trình độ chuẩn, trong đó trên chuẩn chiếm 18%. Nhiều nhà giáo đã trưởng thành từ mái trường này, nhiều thầy cô là giáo viên giỏi, chiến sĩ thi đua các cấp, có những cống hiến xuất sắc cho sự nghiệp giáo dục và đào tạo; nhiều nhà giáo vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú. Có thể kể đến thầy Lê Thu - Nhà giáo Ưu tú, Giám đốc Sở GD&ĐT Vĩnh Phúc; nhà giáo Ưu tú Kiều Xuân Thiều - nguyên Hiệu trưởng trường cấp 3 Lê Xoay, nguyên Hiệu trưởng trường Cao đẳng Sư phạm Vĩnh Phúc… đó còn là các thầy cô giáo dạy giỏi các bộ môn văn hóa như: thầy Nguyễn Văn Hảo môn Toán, thầy Phùng Duy Đổng môn Sinh, thầy Bùi Đăng Sinh môn Văn, thầy Tạ Mạnh Hùng môn Sử, thầy Nguyễn Duy Dung môn Địa, thầy Nguyễn Quang Đào môn Lý… và sau này là các thế hệ các thầy cô giáo trẻ cũng đã và đang kế tiếp một cách xứng đáng sự nghiệp trồng người mà các thầy cô thế hệ trước đã nêu gương sáng. Nhiều thầy cô cũng đã trở thành cán bộ quản lý, giáo viên giỏi các cấp như: thầy Nguyễn Minh Tuyên, thầy Lê Văn Thức, thầy Nguyễn Hữu Tấn, cô Nguyễn Thanh Hằng, cô Nguyễn Thu Giang, cô Đồng Thị Hạnh, thầy Nguyễn Trần Quang, thầy Đặng Hữu Hùng, cô Nguyễn Thị Hạnh, cô Vũ Thị Thái, cô Bùi Thị Hải, cô Trần Thu Nga, cô Phạm Thị Trường…
Gần nửa thế kỷ xây dựng và trưởng thành, chất lượng giáo dục của nhà trường đã được khẳng định. Với những thành tích đạt được, trường THPT Lê Xoay đã vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba, Nhì và hạng Nhất.
Phát huy những thành tích xuất sắc đã đạt được.Thầy trò trường THPT Lê Xoay đang nỗ lực phấn đấu hết mình để nâng cao chất lượng giáo dục và khẳng định vị thế của Nhà trường hơn nữa, đáp ứng niền tin tưởng, sự kì vọng của các cấp lãnh đạo, nhân dân địa phương và các thế hệ giáo viên, học sinh. Nhà trường quyết tâm phấn đấu để trở thành trường Chất lượng cao của Tỉnh Vĩnh Phúc và Toàn quốc
Theo trường THPT Lê Xoay